Baba Yaga. Minh họa: Signo.net
Baba Yaga, phù thủy bí ẩn trong thần thoại Nga, là một trong những nhân vật biểu tượng và đáng sợ nhất của văn hóa dân gian Slav. Sống trong một căn nhà có chân gà và di chuyển trên một cái chày, bà canh giữ lối vào thế giới khác. Nhân vật huyền thoại này, xuất hiện trong vô số câu chuyện dân gian, đóng vai trò là nhân vật phản diện đáng sợ đã làm khiếp sợ nhiều thế hệ.
Trong những câu chuyện của bà, Baba Yaga sống trong một căn nhà có thể xoay và di chuyển theo ý muốn của bà. Để vào nhà, khách phải yêu cầu bà: “Ngôi nhà yêu quý, xin hãy quay lưng về phía khu rừng và quay mặt về phía tôi!” Bên trong, Baba Yaga nằm nghỉ với “chân xương” của mình và một chiếc mũi chạm đến trần nhà, sẵn sàng đưa ra các đề nghị ma thuật hoặc biến những người dám đến gần thành một dạng khác.
Nguồn Gốc Tên Gọi và Ý Nghĩa Văn Hóa
Tên gọi “Baba Yaga” là chủ đề tranh luận giữa các nhà ngôn ngữ học và sử gia. “Baba” trong tiếng Nga có nghĩa là “người phụ nữ”, nhưng trong nhiều nền văn hóa Ấn-Âu, nó ám chỉ một hình tượng nữ tổ tiên. “Yaga”, mặt khác, có nguồn gốc không rõ ràng, có thể xuất phát từ từ “yaga” trong tiếng Phạn, nghĩa là “hiến tế”. Theo các học giả như Olga Solianik, Baba Yaga đại diện cho một nhân vật nữ quyền mẫu hệ cổ đại, một nữ thần được tôn thờ trong thời kỳ xa xưa.
Người Canh Giữ Thế Giới Người Chết
Một điểm thú vị khác về Baba Yaga là bà bị mù: bà chỉ có thể phát hiện sự sống thông qua mùi. Theo nhà ngôn ngữ học Vladimir Propp, điều này xảy ra vì bà thuộc về thế giới người chết. Căn nhà có chân gà của bà, nằm ở ranh giới giữa hai thế giới, đóng vai trò như một cánh cổng dẫn vào thế giới khác. Ý tưởng về “chân gà” bắt nguồn từ các tập tục chôn cất cổ xưa, nơi những nhân vật được kính trọng, chẳng hạn như pháp sư, được chôn trong các cấu trúc nâng cao.
Phù Thủy Đi Trên Chày
Ngoài căn nhà kỳ lạ, Baba Yaga thường được miêu tả đi lại trên một cái chày, một dụng cụ gia đình dùng để nghiền ngũ cốc. Yếu tố dân gian này tượng trưng cho sự kết nối của bà với cuộc sống hàng ngày ở các làng quê Nga, nơi những dụng cụ này phổ biến với những phụ nữ lớn tuổi.
Baba Yaga Trong Văn Hóa Đại Chúng
Sự nổi tiếng của Baba Yaga không chỉ giới hạn trong dân gian. Bà xuất hiện trong nhiều tác phẩm hiện đại, từ phim Liên Xô như “Vasilissa xinh đẹp” và “Morozko”, đến các loạt phim phương Tây như “The Witcher“. Trong điện ảnh phương Tây, nhân vật này thường bị nhầm lẫn với các nhân vật thần thoại khác, như trong “John Wick“, nơi tên của bà được dùng để miêu tả một con quái vật trong truyền thuyết Slav.
Với sự hiện diện nổi bật trong các phương tiện truyền thông khác nhau, Baba Yaga tiếp tục cuốn hút và khiến mọi người trên toàn thế giới khiếp sợ, duy trì mối liên hệ với nguồn gốc dân gian của mình và vai trò là người canh giữ giữa hai thế giới.
Nguồn: rbth. Nội dung này được tạo ra với sự trợ giúp của AI và đã được nhóm biên tập xem xét.
